Zihinsel sağlık, bireylerin genel sağlığının bir bileşeni olan zihinsel sağlık, duygusal, psikolojik ve sosyal açıdan iyi olma halini kapsamaktadır. Günlük yaşamın zorlukları, stres gibi olumsuz duygu durumları zaman zaman zihinsel sağlığımızı da olumsuz etkileyebilmektedir. Dolayısıyla zihinsel sağlığımızı korumak tıpkı fiziksel sağlığımız kadar önemli bir role sahip. Zihinsel sağlığın korunması ve geliştirilmesi bilinçli bir çabayı da beraberine getirir. Hayatımızın her alanında kritik bir detay olan zihinsel sağlık korunması gereken detaylar arasındadır. Wellbeing’de tam olarak kişinin iyi oluş halini sürdürülebilir kılarak zihinsel sağlığı korumayı amaçlamaktadır. Peki zihin sağlığını korumak için neler yapılması gerekir? Sizin için bu yazımızda zihinsel sağlık, wellbeing ve zihinsel sağlığı korumanın yollarından bahsettik. Haydi gelin detaylara birlikte bakalım.
Zihinsel Sağlık Nedir?
Zihinsel sağlık en genel tanımıyla, kişinin kendini bilişsel, davranışsal ve duygusal açıdan iyi hissetmesi olarak tanımlanmaktadır. Zihinsel sağlık kişinin düşüncelerini, duygu ve davranışlarını nasıl hissettiği ve yönettiğini belirlemektedir. Stresle başa çıkmak, başka kişilerle iletişim kurma, seçim yapma yeteneklerini etkileyen zihinsel sağlık kısaca hayatımızın her alanında etkisi bulunan ve yüksek olan detaylardan biridir. Kişinin doğumundan ölümüne kadar etkili ve önemli olan unsurlar arasında yer almaktadır. Zihinsel sağlığı güçlü ve sağlıklı tutmak bu açıdan oldukça önemlidir.
Wellbeing Nedir?
Wellbeing kişinin kendisiyle ve hayatıyla ilgili iyi hissetmesi anlamına gelmektedir. Wellbeing’in Türkçe karşılığı esenlik olarak ifade edilmektedir. Zihinsel anlamda esen iyi olma halidir. Bu kavram kişinin yalnızca hastalık ve rahatsızlığının olmaması aynı zamanda hayattan memnun olma, kendini gerçekleştirme ve çevresi ile sağlıklı ilişkiler kurmasını da ifade etmektedir. Genel anlamda pozitif unsurları hayatı içerisinde yer edebilmesidir. Wellbeing, kişinin hayat kalitesini belirleyen, tatmin edici, anlamlı ve mutlu kılan faktörler arasında yer alır. Wellbeing kişinin yaşam kalitesini arttırırken aynı zamanda zihinsel sağlığa da iyi gelerek anksiyete, depresyon gibi sorunların etkilerini de azaltmaya yardımcı olur. Hayatın her alanını etkileyen Wellbeing uygulamaları başta zihinsel ve fiziksel sağlığa fayda sağlar. Kişinin wellbeing’ini yani kendi esenliğini arttırabileceği bazı faktörler şu şekilde gösterilebilir:
- Düzenli olarak egzersiz yapmak
- Keyif alabileceğiniz ve tatmin edici bir iş hayatına sahip olma
- Arkadaşlarla geçirilen keyifli zaman
- Tatmin edici maddi gelir
- Genel vücut sağlığının sağlıklı olması
- Düzenli beslenme
- Bir hobinin olması
- Aidiyet duygusu
- Olumlu bakış açısına sahip olma (olumlu düşünmeye çalışma)
- Gerçekçi ve ulaşılabilir hedefler koyma
- Bir amaç edinme
- Öz saygıyı geliştirme
- Değişime ayak uydurma
Zihinsel Sağlığı Korumanın Yolları Nelerdir?
Modern çağın yönetilmediğinde olumsuzluklara neden olabilecek problemi strestir. Çoğu kişi gün içinde yaşadığı stresten şikayetçi olarak kurtulmanın yollarını aramaktadır. Peki zihinsel sağlığı korumanın yolları nelerdir? İşte zihinsel sağlığı desteklemek ve korumak için yapmanız gereken birkaç ipucu!
1. Düzenli Egzersiz Yapın
Düzenli olarak bir fiziksel aktivite ile ilgilenmek zihinsel sağlığı iyileştirmenin en etkili yollarından biri. Egzersiz yapma endorfin hormonunun salgılanmasına yardımcı olarak kişinin mutlu olmasına yardımcı olmaktadır. Aynı zamanda stres hormonu olan kortizol seviyesinin de düşmesini sağlar. Dolayısıyla zihinsel sağlığı dinç tutabilmek için düzenli aralıklarla egzersiz yapılması önerilmektedir. Özellikle her gün yürüyüş yapmak stresin dengelenmesi anksiyete ve depresyon gibi belirtilerin azalmasına yardımcı olur.
2. Sağlıklı Beslenme
Zihinsel sağlığı korumanın bir diğer yöntemi ise düzenli ve sağlıklı beslenme oluyor. Sağlıklı beslenmek beyin fonksiyonlarını ve ruh halini doğrudan etkilemektedir. Tüketeceğiniz besinler içerisinde omega-3 yağ asitleri, vitamin ve mineraller açısından zengin olmasına dikkat edebilirsiniz. Böylece zihinsel sağlığı desteklemek besinleri tüketebilirsiniz. Antioksidan bakımından zengin yaban mersini, brokoli tüketebilir, tam tahıllı besinleri tercih edebilirsiniz.
3. Düzenli Uyku
Düzenli uykunun zihinsel sağlık üzerinde hayati bir önemi bulunuyor. Beynin kendini yenilemesi için yeterli düzeyde uyunması gerekiyor. Böylece beyin gün içindeki bilgileri rahat bir şekilde beyne işleyebilir. Düzenli uyku uyunmaması uyku eksikliğine neden olacağı için zihinsel karmaşayı da beraberinde getirecektir. Anksiyete ve depresyon riskini de arttırmaktadır. Uykunuzu düzenlemek için her gece aynı saatte yatıp kalkabilir, uyumadan önce elektronik cihazlardan uzak durabilir ve uyuyacağınız ortamı rahat bir hale çevirebilirsiniz.
4.Günlük Rutin Oluşturun
Zihinsel sağlığın bir numaralı destekçilerinden biri günlük rutinlerin oluşturulması. Gün içinde planlı programlı olmak zamanı etkili bir şekilde kullanmayı sağlarken zihni de destekler. Belirli rutinlerin tekrarlanması kişinin kendindeki eksiklikleri fark etmesine yardımcı olarak ihtiyaç ve isteklerini keşfetmesine yardımcı olmaktadır. bunun yanında kişinin belirli bir rutine sahip olması daha sakin ve öngörülü bir gün geçirmesine yardımcı olurken olası stres seviyesini de belirli ölçüde tutacak bu zihinsel sağlığı olumlu yönde etkileyecektir.
5. Sosyal Çevrenizi Geliştirin
Çevrenizle etkileşim halinde olmak önemli konulardan biri. Çevrenizdeki kişiler ile kuracağınız güçlü bağlantılar stres ile başa çıkma yeteneğinizi arttırarak ruh halinize iyi gelecektir. Yeni insanlar tanımak, sosyal etkinliklere katılmak mutluluk hormonlarınızın da aktif bir şekilde çalışmasına yardımcı olur. Kısacası aile ve arkadaş ile vakit geçirmek ihtiyacınız olan duygusal desteği sağlamanıza yardımcı olur ve zihinsel sağlığınızı korur. Bunlara ek olarak gönüllü çalışmalar içerisinde yer almak da sosyalleşme açısından etkili olacaktır.
6. Stres Yönetimi Yapmalısınız
Zihinsel sağlığın bozulmasının en önemli etkenlerinden biri herkesin de tahmin edeceği gibi strestir. Dolayısıyla stresinizi yönetebildiğiniz sürece zihinsel sağlığınızı da bir o kadar korumuş olursunuz. Stres uzun süre boyunca devam ederse zihinsel hatta fiziksel sağlığa bile zarara verebilmektedir. Bu nedenle stresi azaltmanın bir yolunu bulmanız gerekiyor. Bu noktada wellbeing size yardımcı olacaktır. Wellbeing ile stresinizi nasıl yönetebileceğinizi öğrenebilirsiniz. Stres yönetimi için meditasyon ve mindfulness tekniklerini öğrenebilir, nefes egzersizleri yapabilir ya da herhangi bir hobi ile meşgul olarak stresli ruh halinizi sakinleştirebilirsiniz.
7. Kendinize Zaman Ayırın
Zihinsel sağlığınızı iyileştirmek veya desteklemek istiyorsanız kendinize zaman ayırmayı unutmamanız gerek. Kişinin kendi ile vakit geçirmesi kişisel bakım yapması veya ihtiyaçlarını tamamlaması zihinsel sağlığın korunması noktasında bir numaralı faaliyetlerden biridir. Böylece kişi kendine hak ettiği değeri vererek değerli hissedecektir. Kendi kendinize yapabilecekleriniz arasında sevdiğiniz bir aktivite ile uğraşmak, kitap okumak, doğada vakit geçirmek gibi çeşitli aktiviteleri gerçekleştirebilirsiniz.
8. Doğada Vakit Geçirin
Zihinsel sağlığın arada temiz havaya ihtiyacı vardır. Bunun için vakit buldukça doğa yürüyüşleri ya da parklarda vakit geçirmeye çalışın. Doğanın içinde olmak, toprağa dokunmak ve ciğerlerinize temiz havayı çekmek zihinsel sağlığı olumlu etkileyecektir. Aynı zamanda stres seviyenizi de azaltacaktır. Dilerseniz bahçecilik işleri ile de ilgilenebilir bunu bir hobi haline dönüştürebilirsiniz. Ruhunuza iyi gelecek bir diğer aktivite ise kamp yapmak ya da doğa gezilerine katılmak olabilir.
9. Üretken Olun
Zihinsel sağlık günlük hayatınızdaki üretkenliğinize bağlı olarak da olumlu veya olumsuz etkilenmektedir. Gün içinde aktif ve üretken olmanız motivasyonunuzu arttıracaktır. Bu da doğrudan zihinsel sağlığınızı olumlu bir şekilde etkileyerek daha odaklı ve motive olmuş hissetmenize yardımcı olur. Hem özel hem de iş hayatınız için önemli detaylar arasındadır.
10. Yorulduğunuzu Hissettiğinizde Ara Verin
Yoğun koşuşturmacalarınız ardından ara vermek oldukça önemlidir. Zihninizin yorulduğunu hissettiğiniz an ara vermelisiniz. Fazla yoğun zihin zihinsel ve fiziksel sağlığınızın bozulmasına neden olabilir. Dolayısıyla bu gibi durumlarda biraz uyuyabilir, meditasyon yapabilir, kendinize vakit ayırarak zihninizi boşaltabileceğiniz aktiviteler gerçekleştirebilirsiniz.
11. İhtiyaç Halinde Profesyonel Destek Alın
Zihinsel sağlığınızı desteklemenin bir diğer yolu da profesyonel destek almak. Eğer kendinizi bunalmış, sıkkın, hayatınızda gelişen olayların üstesinden nasıl geleceğinizi bilemiyorsanız o halde profesyonel destek almanız gerekebilir. Daha büyük bir zihinsel sağlık problemi yaşamamak için başında profesyonel destek almak bu ruh halinden hızlı bir şekilde kurtulabilmenize yardımcı olacaktır. Psikolog veya psikiyatristler size uygun bir tedavi planı oluşturarak iyileşme sürecinizi hızlandıracaktır. Tabi bu noktada sizin çabasınız da oldukça önemli.
Kurumsal Wellbeing Nasıl Sağlanır?
Kişisel iyi oluş hali önemli olduğu kadar kurumsal esenliğin sağlanıyor olması da oldukça önemlidir. Özelikle günün büyük bir çoğunluğunu iş yerinde geçirdiğimiz düşünüldüğünde, şirket ortamındaki esenliğin sağlanması zorunludur. Peki kurumsal olarak wellbeing nasıl sağlanır? Haydi şimdi de buna bakalım.
Ekiple Konuşma
Kurumsal wellbeing’in önemli maddelerinden biri ekip ile her daim iletişim galinde olmadır. Şirket içinde oluşturulacak wellbeing stratejilerinde çalışanların görüşlerini almak için onlarla konuşmalısınız. Böylece ekibin isteklerini öğrenerek hareket eder ve çalışana bir değer atfederek motivasyonunu da pekiştirebilirsiniz. Ekip içindeki düşünceleri öğrenebilmek için bir toplantı düzenleyebilir, tek tek konuşabilir, anket gönderebilir ya da bir oylama başlatarak düşünceleri öğrenebilirsiniz.
Esenlik Kavramını Şirket Kültürü Haline Dönüştürün
Kurumsal sağlık ve esenlik kurum içinde oluşturulması gereken önemli konular arasında yer alır. Özellikle esenlik stratejilerinin başarılı olabilmesi için şirket kültürüyle de uyum içinde olmalıdır. Dolayısıyla şirket kültürü ile özdeşleşecek bir wellbeing stratejisi oluşturarak bir uyum elde edebilirsiniz. Böylece kurum çalışanlarını da destekleyerek şirket içindeki aidiyetlerinin de pekişmesine yardımcı olmaktadır.
Plan Oluşturun
Kurumsal esenlik oluşturmak istiyorsanız doğru plan yapmalısınız. Tam olarak ne yapacağınızı ve nasıl ilerlemek istediğinizi belirleyerek ulaşmak istediğiniz amaca kolaylıkla ulaşabilirsiniz. Kurumun misyon ve vizyonuna uygun bir strateji geliştirirken öncelikle bir amaç belirlemeniz gerekir. Neyi başarmak istediğinize karar verdikten sonra diğer adımları planlayabilirsiniz. Çalışanlarınızdan geri bildirim almak doğru bir strateji oluşturmanın önemli adımları arasında yer alır. Çalışanlar ile sürekli iletişim halinde olmak düşüncelerini paylaşmasını sağlamak neler yapabileceğiniz noktasında stratejinizi geliştirmenize yardımcı olur. Uyguladığınız wellbeing stratejinizin ne düzeyde etkili olduğunu ölçmek için KPI ölçümlemelerinden yararlanabilirsiniz. Böylece doğru mu ilerliyorsunuz yoksa yanlış bir ilerleme mi var noktasında stratejinize yenilikler ekleyebilir geliştirebilirsiniz.