Bir Japon mutfağı yemeği olan suşi, pirinç sirkesi (Mitzukan) ve şeker ile tatlandırılmış birçok defa yıkanıp pişirilmiş özel bir pirinç üstüne veya içine balık, diğer deniz ürünleri ya da sebze gibi malzemeler konarak servis edilir. Japonya çıkışlı bir yemek olmasına rağmen tüm Uzakdoğu ülkelerinde tüketilen suşi, özellikle son yıllarda ülkemizde de hayli ilgi görüyor. Suşiyi özel kılan detaylar yalnızca özel pişirme ve hazırlanma yöntemleri değil aynı zamanda özel bir yeme aracıyla tüketilmesi. Chopstick adı verilen yemek çubuklarıyla tüketilen suşi ayrıca elle de yenilebiliyor. Suşiyi adabına uygun tüketmek ve suşi yerken daha büyük bir keyif alabilmek için bazı suşi yeme kurallarını bilmek gerekiyor. Suşi nasıl yenir, suşinin sosları nelerdir, suşi çeşitleri hangi sırayla tüketilmelidir, chopstick kullanımı nasıl olmalıdır gibi soruların ve daha fazlasının yanıtı yazımızın devamında sizleri bekliyor!



Suşi Nedir?
Son yıllarda ülkemizde de popülerleşmeye ve sıkça tüketilmeye başlayan suşi aslında bir Japon spesiyalitesidir. Pirinç sirkesi ile hazırlanmış suşi pilavı yemeklerine verilen genel isim olan suşi, lezzetli bir yiyecek olmasının yanı sıra aynı zamanda sağlıklı ve sindirimi kolay bir lezzettir. Suşinin içerisinde hiç konserve ürün kullanılmaması, balık ve taze sebzeler ile servis ediliyor olması suşinin sağlıklı bir besin olarak değerlendirilmesini sağlar. Elbette bu besin değerlerini ve lezzetini koruyabilmesi için suşinin hazırlandıktan hemen sonra tüketilmesi makbuldür.

Ayrıca her suşi çeşidi de sağlıklı ve düşük kalori değildir. Yağ seviyesi yüksek olan suşi çeşitlerinin kontrolsüz tüketilmesinin kolesterol seviyesinde yükselme, damar tıkanıklığı, kilo aldırma gibi sonuçlar doğurabileceği de unutulmamalıdır.

Suşi Çeşitleri Nelerdir?
Yosuna sarılarak yapılan sunum şekli suşinin en çok bilinen şeklidir. Ancak bu, temelde dört çeşit olan suşi çeşidinden sadece bir tanesidir. Suşinin temelde 4 farklı çeşidi bulunur. Bunlar;

Maki: Deniz ürünleri, haşlanmış pirinç ve ekstra malzemelerin deniz yosununa sarılmasıyla elde edilen rulo şeklindeki suşi çeşididir.

Nigiri: Elle sıkıştırılarak hazırlanan haşlanmış pirincin üzerine deniz ürünü konularak hazırlanan suşi çeşididir.

Uramaki: Deniz yosununun iç malzeme olarak kullanıldığı, deniz ürünlerinin de pirincin üzerine konulduğu suşi çeşididir.

Sashimi: Pirinç olmadan yalnızca deniz ürünleri olarak servis edilen suşi çeşididir.



Suşi Nasıl Yenir?
Suşinin chopstick ile bütünleşmiş olması suşinin yalnızca chopstick kullanılarak yenilebileceği anlamına gelmiyor. Aslında suşiyi doğrudan elinizle de yiyebilirsiniz. Yani suşi yerken ekstra bir yeme gereci kullanmanıza gerek yok. Öyle ki birçok farklı ülkedeki restoranda tabak geldikten sonra eğer arzu etmezseniz yanında servis açılmaz. Ancak dilerseniz chopstick de kullanabilirsiniz elbette. Fakat genellikle çiğ balık olarak bilinen sashimi yenirken chopstick kullanılır. Bunun dışındaki diğer suşi roll, nigiri, maki gibi suşi çeşitleri elle yenir. Hatta geleneksel olarak baş parmak, işaret ve orta parmaktan oluşan üçlü parmak seti kullanılır. Özellikle geleneksel ve lüks Japon restoranlarında önce eller temizlenir ya da gelen sıcak havlular kullanılarak suşi yemeye başlamadan önce el temizliği gerçekleştirilir.

Günümüzde yalnızca sashimi değil diğer tüm suşi çeşitlerini chopstick’le yemek tercih ediliyor. Chopstick kullanmada iyiyseniz elbette ki tüm suşi çeşitlerini chopstick ile yiyebilirsiniz. Chopstick kullanmayı bilmiyorsanız oldukça kolay bir şekilde chopstick kullanımını öğrenebilirsiniz.

Chopstick nasıl kullanılır?
Bilindiği gibi doğu kültüründe çubuk olarak bilinen chopstick’lerin yeri büyük. Batıda yemekler çatal, kaşık ve bıçak kullanılarak yenirken doğuda çubuklar tercih ediliyor. Ülkemizde hayli ilgi gören bir Japon yemeği olan suşi de genellikle restoranlarda bu çubuklarla tüketiliyor. Siz de chopstick kullanarak suşi tüketebilmek istiyorsanız yemek çubuklarını şu sırayla tutarak, kolayca kullanmaya başlayabilirsiniz:
1. Öncelikle çubuğun birini, baş parmağınızla işaret parmağınızın arasında kalan el boşluğuna yerleştirin.
2. Daha sonra diğer çubuğu işaret ve orta parmak uçlarınızdan destek alarak tıpkı bir kalem tutar gibi tutun.
3. İlk yerleştirdiğiniz alt kısımda -elinizi boşluğunda- kalan çubuğu sabit, kalem gibi tuttuğunuz çubuğu ise hareket ettirerek kullanmanız gerekiyor.
4. Kalem gibi tuttuğunuz üstteki çubuğu kibarca aşağıya doğru indirerek, tabaktaki yiyeceği tutabilirsiniz. Bunu yaparken alt çubuğu daima sabit tutun.
5. Bu işlemi tabaktaki yemek bitene kadar tekrar tekrar uygulayarak suşi ya da diğer yemekleri chopstick ile tüketebilirsiniz.


Suşi Yemeyle İlgili Tüyolar
Yukarıda da bahsetmiş olduğumuz gibi suşiyi ister elinizle ister chopstick ile isterseniz de çatalla tüketebilirsiniz. Suşi yemeyi hangi gereçle gerçekleştirdiğinizden daha önemli detay, suşiyi nasıl ve hangi soslarla yediğinizdir. Birçok restoranda suşinin yanında üç farklı sos getiriliyor. Bu sosların neler olduğunu ve hangi miktarda tüketilmesi gerektiğini bilirseniz suşiyi hem çok daha doğru hem de çok daha lezzetli bir şekilde tüketebilirsiniz.

Suşi Yanında Getirilen Soslar Nelerdir?

Wasabi: Suşi denildiğinde akla gelen ilk sos olan wasabi, Japon bayır turpu ve özel baharatların karışımıyla elde ediliyor. Çok acı olmasıyla ün salan wasabi, yeşil renge sahip bulunuyor. Sadece suşi değil bütün balıklarla tüketilen wasabi bu özelliğiyle balıkların olmazsa olmazı haline gelmiştir. Wasabi oldukça acı bir sos olduğu için suşi ile birlikte tüketilirken dikkatli olunmalı ve çok az az yenmelidir.

Soya Sosu: Suşinin olmazsa olmaz soslarından biri de soya sosu. Aslında Türk mutfağından da alışkın olunan bu sos soya fasulyeleri, kavrulmuş tahıl, su ve tuzdan yapılan fermente bir sostur. Suşi ile birlikte soya sosu tüketirken şuna dikkat etmek gerekiyor: Soya sosunun suşinin doğrudan pirinç kısmına değil de iç malzemelerin olduğu bölüme dökülmesi ya da batırılması gerekiyor. Diğer türlü suşinin tadını bozabiliyor.

Gari: Hafif pembemsi renkteki bir başka sos olan gari aslında bir tür turşudur. İnce dilimler halinde doğranan zencefilin şeker ve sirke içinde bekletilmesiyle yapılan gari genellikle suşi ve saşimi ile beraber ve sonrasında yenir. Suşi lezzetinin tamamlayan garinin en önemli özelliği farklı türdeki suşileri yiyenlerin ağızdaki tadı tamamen sıfırlamasıdır.



Suşi Yerken Ne İçilir?
Suşi yerken yanında ne içilmesi gerektiği ile ilgili herhangi bir kural yok. Suşi genel olarak baharatlı ve wasabi gibi sosların da acı olması sebebiyle yanınıza su bulunmasını isteyebilirsiniz. Bunun yanı sıra suşi yerken farklı çay ve Japon içkilerinden birini seçebilirsiniz. Suşi ile birlikte en çok tercih edilenler; yaseminli çay, yeşil çay, beyaz şarap ve ana maddesi pirinç olan geleneksel Japon içkisi sake'dir.



Farklı Suşi Çeşitleri Yerken Hangi Sıra İzlenmelidir?
Eğer birden farklı suşi çeşidi tüketecekseniz, yağlı balıklardan önce hafif balıkları tüketebilirsiniz. Suşi yerken tıpkı şaraplarda olduğu gibi daha hafif, daha tatlı suşi parçalarından başlamak ve yağlı, ağır olanları sona bırakmak ince bir damak tadımı tavsiyesi olarak sunulur.

Suşi yerken wasabiyi soya sosuna olduğu gibi daldırmamak gerekir. Wasabi keskin bir tada sahip olduğu için soya çok hafif bir şekilde batırılması gerekir. Ayrıca suşi pirincini değil bizzat balığın kendisini soya sosa batırarak tüketmelisiniz.

Suşiyi çubuk yardımıyla dilimlere ayırmak suşi yerken yapılan hatalardan biridir. Suşi çubuğu bir bıçak olmadığı için ona bıçak gibi davranılmaması gerekir. Eğer suşi parçaları ağzınız için fazla büyükse şeften bu parçaları yarıya bölmesini rica edebilirsiniz. Suşinin tek lokmada yutulması, ısırılıp tabağa bırakılmaması da suşi yeme adapları arasında yer alır.

Suşi ile İlgili Bilinmesi Gerekenler

· Suşi bir Japon spesiyalitesi olan özel bir lezzettir.
· Suşi esasen pirinç sirkesi ile hazırlanmış suşi pilavı yemeklerine verilen genel isimdir.
· Suşinin maki, nigiri, uramaki ve sashimi olmak üzere dört temel çeşidi bulunur.
· Suşi çiğ balık demek değildir. Çünkü suşinin arasında sadece çiğ balık dilimleri değil başka pişmiş deniz mahsulleri ya da sebze eklenenleri de vardır. Dolayısıyla eğer suşi yemek isterseniz bu çiğ balık yemek zorunda olduğunuz anlamına gelmez.
· Suşinin en önemli özelliği taze yenilen bir yemek olmasıdır. Suşinin hazırlandıktan en geç birkaç saat içinde tüketilmesi gerekir.
· Suşi hazırlanırken mutfakta bir balığın kesildiği yerde başka bir balığın kesilmemesi ve her balığın farklı bıçaklarla kesilmesi gibi kuralları vardır.
· Suşi kolay gibi görünen ancak hazırlaması hiç de kolay olmayan bir yemektir. Suşinin hazırlık süreci oldukça hassastır.
· Suşi şeflerinin genellikle erkek olmasındaki sebep, erkeklerin avuç içlerinin kadınlara oranla daha soğuk olmasından dolayı pirinçlerin ele daha az yapışmasıdır.
· Suşi Omega-3 açısından zengin bir yemektir.
· Suşinin 3 sosundan biri olan garinin en önemli özelliği, farklı suşi çeşitlerini yerken ağızdaki tadı sıfırlamasıdır.
· Suşi yerken soya ile lezzetlendirmeniz gereken yer suşnin pirinci değil, bizzat balığın kendisidir.
· Bir adet suşi 50 kalori ile 180 kalori arasındadır. Yani içerisinde kullanılan malzemelere göre bu oran değişiklik gösterir.
· Suşi, tuzlu pirincin balıkları saklama amacıyla kullanılması sonucunda ortaya çıkmıştır.
· Dünyanın en iyi suşi şefi Jiro ono'dur. Onun pirinci ağzınızda patlayan bir bulut olarak tarif edilir. Ayrıca dünyanın en eski üç Michelin yıldızlı şefi olduğu için Guinness Dünya Rekoru’nu elinde bulundurmaktadır.
· Suşi çiğ balıktan yapıldığı için hamileler tarafından yenmesinin zararlı olabileceğine dair bazı söylentiler bulunur. Bu yüzden eğer hamileyseniz doktorunuza danışarak suşi tüketmenizi öneririz.
· Çiğ balıktan insana geçebilecek bazı bakteriler vardır. Bunları önlemek için de suşinin yanında sunulan sosların kullanılması önerilir. Özellikle wasabi, bakterilerden korunmayı sağlar.
· Suşi kelimesi “ekşi” manasına gelir.
· Suşi, neredeyse her türlü çiğ balıktan, hatta hamsiden bile yapılabiliyor. Ancak Japonların suşide en çok kullandığı balık, orkinos. Çiğ balık yiyemeyenlerin imdadına ise yılan balığı ve ahtapot koşuyor; zira bu iki deniz ürünü pişirilmeden suşinin içerisinde yer alamıyor.
· Japonya İmparatorluğu tarafından yenmesi yasaklanmış sadece bir balık mevcut. Nehir domuzu olarak da bilinen fugu isimli balık, iç organlarındaki tetrodotoxin zehri ile bir insanı öldürebilecek güce sahip olma özelliği taşıyor.
· Türkiye’de en çok sake (somon) ve unagi (yılan balığı) ile yapılan suşi çeşitlerinin tercih edildiği biliniyor.

Suşinin nasıl yenmesi gerektiğinden suşinin yanında ne içebileceğinize dair birçok bilgiyi sizler için bir araya getirdik. Eğer ilk kez suşi tüketecekseniz yazımızdan suşi ve suşi yemek ile ilgili birçok gerçeği öğrenebilirsiniz.