İklim değişikliğiyle birlikte günümüzde doğal kaynakların azalması ve çevresel bozulmalar gibi büyük çaplı sorunlar ortaya çıkmaya başlamış durumda. Toplumu ve ekonomiyi doğrudan etkileyen bu gibi çevresel bozulmalar, ciddi bir tehdit olarak görülmektedir. Bu bağlamda bireyler başta olmak üzere finans sektörü de üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmelidir. Sürdürülebilir bir geleceğe katkıda bulunmak, yenilikçi çözümler sunmak büyük bir öneme sahip. Bu doğrultuda ortaya çıkan sürdürülebilir bankacılık ve yeşil finansman kavramları çevre dostu ve sosyal sorumluluk hissiyatı taşıyan projeleri destekleyerek ekonomik büyümeyi sürekli kılmayı hedeflemektedir. Finans dünyasının bu temel yaklaşımı kâr elde etmenin yanında çevreyi koruma ve toplumsal fayda yaratma amacı barındırır. Böylece bankacılık girişimiyle de beraber toplumsal fayda sağlamanın önündeki temeller genişlemektedir. Bu yazıda sürdürülebilir bankacılık ve yeşil finansmanı daha iyi anlayabilmek için bu konularına değindik.



Yeşil Finansman Nedir?
Küreselleşme ve iklim değişikliği ile birlikte yaşanan değişim ve dönüşümler, finans sektöründe de yenilikçi çözümleri beraberinde getirmektedir. Bu bağlamda, geleneksel ekonomiyi dönüştürerek çevreyi korumayı amaçlayan bir yenilik geliştirilmiştir. Yeşil finansman olarak isimlendirilen bu finansman türü, sürdürülebilirlik ile ilgili konuları içerisinde barındırmaktadır. Doğa dostu yöntemlerle ekonomiyi dönüştüren yeşil finansman, sürdürülebilirlik ile ilgili yapılan tüm çalışmaları içerisinde barındırır. Çevreye zarar vermeyen, sürdürülebilir ve iklim dostu projelere finansal destek sağlama amacı taşıyan yeşil finans geleceğe yapılan yatırımlarda girişimcilere büyük bir destek sağlar. Bu finansman türü içerisinde kalkınma projeleri, çevre dostu ürün tasarımları ve sürdürülebilir girişimciler gibi konular yeşil finans modeli içinde değerlendirilir. Çevreye zarar vermeyen sürdürülebilir ve iklim dostu projeler yeşil finansman ile finansal destek sağlayabilmektedir. Yenilebilir enerji, atık yönetimi, sürdürülebilir enerji, tarım, su yönetimi gibi alanlar yeşil finansmanın finansal kaynak sağlamak için birincil öncelikleri arasında yer alır. Adeta bu finansman çeşidinin temelini oluşturmaktadır. Böylece çevresel sorunlara çözüm bulunarak dünyanın iyileşebilmesine uzun vadede katkıda bulunulur. Çevresel sürdürülebilirliğe katkıda bulunulan projeler hayata geçirilirken iklim değişikliğiyle de mücadele desteklenmektedir.

Yeşil finansman, büyük ölçekli projelerde uygulanmaya yatkın bir finansman türü olarak yer alır. Böylece bu projelerle hayata geçtiğinde halk içinde daha çok bilinçlenme olmaktadır. Fark yaratma açısından da büyük ölçekli projeler daha efektif olup sorunlara yönelik işlevsel çözümler sunulur. Küçük projeleri de destekleyen yeşil finansman, projenin devamlılığı olmasa bile sürdürülebilir ve çevre dostu projelerle gelişmeyi amaçlar. Özellikle kısa süreli projelerde şeffaflık ön planda tutulur. Böylece geri dönüşüm oranı daha yüksek olmaktadır. Yeşil finansman destekleri Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri tarafından belirlenen maddeler ile uyumlu olarak bu hedefler ile entegre bir şekilde çalışmaktadır.

Yeşil Finansman Çeşitleri Nelerdir?
Çevre dostu uygulama ve gelişmelerin artmasıyla birlikte bu finansman türüne olan ilgi de artmıştır. Bu artış beraberinde yeşil finansman içerisinde yatırım çeşitlerinin oluşmasına neden olmuştur. Özellikle yeşil finansın popüler bir finansman çeşidi olmaya başlamasıyla beraber yeşil tahvil ve yeşil kredi gibi ürünler ön plana çıkmaktadır. Fakat yeşil finansman çeşitleri yalnızca bunlarla sınırlı değildir. Peki bunlar nelerdir? Şimdi de finansman çeşitlerini inceleyelim.

• Yeşil Tahviller: Çevresel projeler için kullanılan bu finansman çeşidi bu projelerin kaynak sağlamasına yardımcı olur. Borçlanma araçlarıyla gerçekleşen kaynak sağlama projenin ilerlemesini hızlandırmaktadır. Şirketin yenilenebilir enerji projeleri ve enerji verimliliği için kullanılabilir.
• Yeşil İpotekler: Bu finansman türü çevre dostu yapıların satın alınması, enerji tasarrufu ve verimi gibi konuların teşvik edilmesi için uygulanan bir finansman çeşidi olarak yer alır. Bankalar tarafından sunulan özel ipotek kredileri arasındadır. Esnek ödeme çeşitliliğine sahip olan yeşil ipotekler bireysel ve toplumsal açıdan sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşılmasını sağlama amacı taşır. Bu finansman türü kapsamında inşa edilecek bir yeşil yapı uluslararası kabul görmüş Breeam ve Leed sertifikalarından en az birine sahip olması gerekmektedir.
• Yeşil Krediler: Belirli çevresel kriterlere sahip olan projeleri destekleyen yeşil krediler toplumsal fayda amaçlamaktadır. Karbondioksit emisyonlarını azaltmak, çevre soptu yeni teknolojiler geliştirerek topluma yeni faydalar sağlar. Özellikle bankalar bu tür projelere sağladığı kredilere düşük faiz oranları sağlayarak özel finansman koşulları sunar ve çevre dostu projeleri destekler.
• Yeşil Yatırım Fonları: Çevre dostu projelere yatırım yapmak isteyen bireysel veya kurumsal yatırımcıların kolaylıkla yatırımlarını yapabilmeleri için oluşturulmuş özel bir fondur. Yeşil yatırım fonları genellikle düşük karbon emisyonunu hedefleyerek proje, sürdürülebilir iş modelleri gibi yenilikçi fikirlerin hayata geçirilmesine yönelik yatırım yapar.
• Yeşil Bankalar: Geleneksel bankalardan farkı sürdürülebilirlik çerçevesinde kredi ve finansal ürün sunan yeşil bankalar, sürdürülebilir konuları desteklemesi ile öne çıkar. Böylece sürdürülebilir projelere daha fazla kaynak sağlanmaktadır.

Yeşil Finansman ile Desteklenen Projeler
Günümüzde sürdürülebilir bir yaşam için pek çok projeye finansman desteği sağlanmaktadır. Bunlar arasında yeşil finansman çeşitleri özellikle yeşil tahvil başta olmak üzere diğer finansman türleri ile desteklenen projeler aşağıda verildiği şekilde özetlenebilir:

• Enerji verimliliği,
• Temiz ulaşım projeleri,
• Verimli ekonomik ürünlerin gelişimi ve tasarlanması,
• İklim değişimi adaptasyonu,
• Yenilenebilir enerji çalışmaları,
• Hava, su ve toprak kirliliğinin önlenmesi ve kontrolü,
• Su yönetimi,
• Biyoçeşitlilik,
• Balıkçılık ve ormancılık alanlarına dair yapılan çalışmalar.

Sürdürülebilir Bankacılık Nedir? 
Sürdürülebilir bankacılık finansal faaliyetlerin yalnızca güncel ekonomik konular üzerinde kalmayıp çevresel, sosyal ve etik sorumlulukları göz önünde bulunduran bir yaklaşıma sahiptir. Bu anlayış doğrultusunda bankalar çevreyi koruma, sosyal eşitliği destekleme gibi toplumsal faydaya dayalı projeleri merkezine alır. Bu bağlamda sürdürülebilir yatırım faaliyetlerini destekleyen sürdürülebilir bankacılık, ESG ve ÇSY olarak tanımlanan Çevresel, Sosyal ve Kurumsal Yönetişim belirli kriterler doğrultusunda şekillenir ve bir yatırım stratejisi oluşmaktadır. Bu yatırımlar ekonomik kazanç gütmekten ziyade daha çok çevresel koruma, sosyal sorumluluk ve kurumsal yönetişim ilkelerine vurgu yapmayı hedeflemektedir. ESG kriterleri doğrultusunda gerçekleştirilen sürdürülebilir bankacılık faaliyetleri etik iş uygulamalarını teşvik edici bir alt yapıya sahiptir. Böylece toplum bünyesinde de pozitif bir etki yaratılması amaçlanmaktadır. Türkiye’de sürdürülebilir bankacılık hizmetleri gelişmekte olan bir konu olarak karşımıza çıksa da sürdürülebilir yatırım projeleri her geçen gün artmaktadır.

Sürdürülebilir Bankacılığın Temelleri Nelerdir?
Sürdürülebilir bankacılığın ne olduğuna değindiğimize göre sıra geldi sürdürülebilir bankacılığın temellerini incelemeye. Sürdürülebilir bankacılığın doğal kaynakları koruyan, toplum refahını arttıran, iklim krizine karşı projeler üreten ve iklim değişiklikleriyle mücadele eden projelere öncelik verdiğini biliyoruz. Peki sürdürülebilir bankacığın temel ilkeleri arasında neler yer alır. Bunları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

• Sürdürülebilir bankacılığın temel ilkeleri arasında yer alanlar arasında çevresel duyarlılık birinci sırada gelir. Bankalar, finansal destek sağlarken karbon ayak izini azaltıcı yenilenebilir enerji gibi çevreye olumlu etkisi olan projeleri desteklemekte ve bu yatırımları teşvik etmektedir.
• Bankaların sürdürülebilirlik kapsamında yatırım yaptığı bir diğer konu ise projenin sosyal katkı sağlıyor olmasıdır. Burada daha çok kadın girişimciler, yerel ekonomiler desteklenerek bu alanların da güçlenmesi hedeflenir. Böylece piyasa içerisindeki rekabet ortamında sosyal eşitlik sağlanacak ve fayda odaklı yatırımlar yapılabilecektir.
• Sürdürülebilir bankacılığın temel ilkelerinden bir diğeri de kısa süreli hedeflerden çok uzun vadeli sürdürülebilir büyüme ve toplumsal refahın önceliklendirilmesidir.
• Bankalar sürdürülebilir stratejiler konusunda açık ve hesap verilebilir bir politika izleyerek şeffaflığı ön planda tutar. Böylece yatırımcı ve müşterilerin güveni banka işleyişine artar. Bunun yanında uygulanan bu politika ile uluslararası standartlara da uyum sağlanmış olur.

Şirketler Sürdürülebilir Finansı Neden Kullanılmalı?
Küresel ekonomik sistem içerisinde çevresel, iklimsel ve sosyal sorunlar için bireyler kadar kurumsal işletmeler de daha fazla sorumluluk üstlenmesi gerekir. Özellikle şirketler için sürdürülebilir finans uygulamaları çevre dostu stratejilere yönelmekle kalmayıp uzun vadeli büyümeyi ve rekabet avantajını da desteklemektedir. Peki şirketler sürdürülebilir finansı neden tercih etmelidir? İşte şirketlerin sürdürülebilir finansı tercih etmelerinin temel nedenleri!

• İklim değişikliği ile mücadele konusunda şirketlerin de büyük bir rolü bulunur. Bu kapsamda yapacakları yatırımlarda sürdürülebilir finansı kullanabilirler. Karbon ayak izini azaltan projelere yatırım yapabilir, atık yönetimi gibi alanlara yönelinebilir ve iklim değişikliğiyle ilgili mücadeleye katkıda bulunabilirler.
• Ülkeler çapında bir değerlendirme yapacak olursak sürdürülebilirliği desteklemek ve karbon salınımını azaltmak için sürdürülebilir finans araçları kullanılarak gelişen ve yenilenen regülasyonlara uyum sağlanır. Böylece şirketlere uygulanabilecek cezai yaptırımların da önüne geçilecektir. Aynı zamanda sürdürülebilir iş modeli geliştirmek için de değerlendirilebilir.
• Şirketler tarafından kullanılan sürdürülebilir finans kolları çevresel verimliliğe katkı sağlarken maliyet avantajı da yakalayabilmenize yardımcı olur. Çevresel projelere yapılan yatırımlar uzun vadede operasyonel maliyetlerin azalmasını sağlayabilir.
• Yeşil finansman avantajlarından yararlanmak da önemlidir. Bu bağlamda düşük faizli krediler, teşvikler, özel finansman çeşitlerini kullanarak iklim ve çevre farkındalıklarına yönelik olan projelere daha fazla yönelinebilir.
• Rekabet avantajı elde edebilmek için de sürdürülebilir finans seçeneklerini değerlendirmek önemli. Güçlü bir marka kimliği oluşturabilmek için çevre dostu işler yapmak, sosyal sorumluluk bilincinde olmak gerekir. Tüketici ve yatırımcılar da bu konulara karşı yönelme eğiliminde oldukları için bu markalar daha ön plana çıkar. Tüm bu süreçler de şirketlerin piyasa içerisinde daha güçlü bir konum elde etmesine ortam hazırlamaktadır.

Verilen bu maddeler daha farklı açılardan değerlendirilerek de çoğaltılabilir. Burada esas vurgulanmak istenen şirketlerin ekonomik sürdürülebilirliği destekleyen bu finansal araçları da kullanarak sürdürülebilir bir finansman yaratma konusunda da destek olabilecekleridir. Günümüzde şirketlerin değişimlere uyum sağlamak, yatırımcı ve tüketici taleplerini karşılamak için sürdürülebilir finans iş modellerini mevcut çalışma düzenlerine entegre etmeleri artık bir gereklilik haline gelmektedir.



Çevre Dostu Teknolojiler
Sürdürülebilir finans ürünlerinin en çok kullanıldığı alanlardan biri çevre dostu teknolojiler olmaktadır. Peki çevre dostu teknolojiler nedir ve nelerdir? Çevre dostu teknoloji asgari düzeyde su, ham madde ve enerji tüketmeyi hedefleyen ekonomik değer taşıyan ve uygulanabilir özelliğe sahip olan teknolojileri ifade etmektedir. Bu bağlamda geliştirilen teknolojik ürün ve uygulamaların temel hedefi “temiz üretim” yapılmasıdır. Çevresel stratejiler çerçevesinde ilerleyen ve çevresel risklerin azaltılmasını hedefleyen süreçleri kapsar. Bu çerçevede üretilen ve yaygın olarak kullanılan çevre dostu teknolojiler aşağıda verildiği şekilde sıralanabilir:

• Yenilenebilir enerji kaynakları,
• Doğal hayatın korunmasına yönelik yapılan çalışmalar,
• Enerji verimliliği,
• Geri dönüşüm için kullanılacak içerik ve atık ürünler,
• Hava ve çevre kirliliğini azaltmak için kullanılan teknolojik gelişmeler,
• Bitki bazlı ürünler ve ürün kullanımı,
• Hava ve çevre kirliliğinin azaltılmana yönelik geliştirilmiş ürünler,
• Ham madde tüketimin azaltılması,
• Endüstriyel ekoloji,
• Bitki bazlı ürünlerin kullanımının yaygınlaşması.