Etkili bir hikâye anlatıcısı olmak sizlere pek çok alanda yarar sağlar. Çünkü hikâye anlatımını hayatın hemen her alanında kullanabilirsiniz. Hikâye anlatıcılığı becerisi kişiye büyük artılar kazandırır ve özellikle sahnede, iş hayatında, toplantılarda ve sunum yaparken kişinin kendini daha iyi ve rahat hissedebilmesine yardımcı olur. Hikâye anlatıcılığı kabiliyeti yüksek biri kendini daha iyi ifade etme, daha özgüvenli bir duruş sergileme noktasında da başarılı olur. Peki etkili bir hikâye anlatıcısı nasıl olunur? İyi bir hikâye anlatıcısı olmak için gerekli tüm ipucu ve tüyoları sizler için bir araya getirdik. Hikâye anlatıcılığına dair merak ettiğiniz her şeyi yazımızda bulabilirsiniz.

Hikâye Nedir?
Hikâye anlatıcılığı kavramını anlamak için öncelikle hikâye üzerine yoğunlaşmak gerekir. Hikâye aslında en kısa tanımıyla geçmiş dönemlerden günümüze anonim olarak üretilen yazılı ya da sözlü metinler olarak bilinir. Hikâyenin en önemli özelliği, her anlatanla yeni bir şeyler eklenmesi ve sürekli olarak değişmesidir. İlk önceleri hikâye “taklit” anlamına gelirken daha sonra “nakil ve tekrar” anlamı ağır basmıştır. Eski edebiyatta hikâye, olması mümkün olsun veya olmasın her türlü konunun ciddi bir şekilde anlatılmasını ifade ediyordu. Çünkü geçmişte insanlar, olağanüstü olayları dinlemekten ayrı bir keyif alıyorlardı.

Geçmişten günümüze insanoğlu sürekli ama sürekli bir üretim halinde. Bu üretime hayali senaryolar ve kurgular da dahil. İşte bu noktada da hikâyenin önemini daha iyi bir şekilde anlamak mümkün olabiliyor.



Hikâye Anlatıcılığı Nedir?
Hikâye anlatıcılığı özünde sosyal bir fayda sağlamayı amaçlayan, hikâyelerin insanları bir araya getirme gücünü kullanan ve hikâye anlatma işinin daha profesyonel ve organize bir şekilde uygulanmasıdır.

Hikâye anlatıcılığı, günümüzde farklı bir noktaya gelmiştir. Hikâyelerin insanlar üzerinde oluşturduğu etkilerin fark edilmesiyle dünya çapında kurgulara yer verilmeye başlandı ve artık bu hikâyeler tek bir mecrada değil tüm mecralarda karşımıza çıkıyor. Hikâye anlatıcılığının iş dünyasından eğitim dünyasına, alışveriş sektöründen eğlence sektörüne, sağlık sektöründen aile ilişkileri ve toplum yapısına kadar her alanda iyileştirici bir etkiye sahip olduğu artık bilinen bir gerçek. Hikâyeleştirmenin özellikte eğitimdeki önemi ve fonksiyonunun anlaşılması; müfredatın buna göre şekillenmesini sağladı.

Hikâye anlatıcılığının hayat üzerinde bu seviyede bir etkisinin olması etkili hikâye anlatıcısı olma kavramının da doğuşunu hazırlamıştır. Artık daha profesyonel hikâye anlatıcıları yetiştirmek üzere özel eğitimler düzenleniyor ve çeşitli sertifikalar veriliyor. Günümüzde hikâye anlatıcılığının başlı başına bir meslek olması, geldiği noktayı da en iyi şekilde özetliyor.

Etkili Bir Hikâye Anlatıcısı Olmak ve Önemi Üzerine
Brenê Brown’un “İnandırıcı olabilmek için iyi bir hikâye anlatıcısı olmak gerekir.” sözü etkili bir hikâye anlatıcısı olmanın önemini en iyi şekilde özetliyor. Etkili ya da başka bir tabirle iyi bir hikâye anlatıcısı olabilmek için öncelikle hikâyeyi bulmak, bunun içinde kendini tanımak ve hedefleri belirlemek gerekiyor. Elbette ki bunların hepsi bir günde gerçekleşen şeyler değil, bunlar için emek ve zaman harcamak son derece önemli.

Günümüzde bir meslek haline dönüşen hikâye anlatıcılığı, kalabalık salonlarda bir insanın çıkıp kendi hikâyesini anlatmasıyla gerçekleşiyor. İyi bir hikâyesi olan ve bunu en iyi şekilde anlatabilen kişiler aslında etkili hikâye anlatıcısı dediğimiz kişiler. Elbette ki iyi bir hikâye anlatıcısı olabilmeniz için kalabalık salonlar önünde konuşma yapmanız şart değil. Veya hikâye anlatıcılığı becerisi sadece bu kişilerin işine yaramıyor.

Yukarıda da bahsetmiş olduğumuz gibi hikâye anlatıcılığı hayatın her alanını etkiliyor. Etkili hikâye anlatıcısı olan kişi hikâyenin özünü ve mantığını kavrayabilmiş olan kişidir. Anlatımını daha etkili ve çekici hale nasıl getireceğini bilir, kaliteli bir üslup ve anlatım modeliyle karşısındaki kendini ifade edebilmeyi başarır. Dolayısıyla bu becerileri hayatının her alanında kullanabilir ve bundan kaynaklı olarak her alanda başarı elde edebilir.

Mesela hikâye anlatıcılığı becerisi ile çok uzak bir meslek gibi görünen doktorluk mesleğini düşünelim. Doktor ve aynı zamanda etkili bir hikâye anlatıcısı olabilen kişi, hastalarına daha verimli tedavi yaklaşımları sunabilir. Hikâye anlatıcılığından en çok faydalanılan meslek gruplarından biri ise pazarlamacılar. Bir pazarlaması doğru hikâye anlatıcılığı stratejisi ile daha çok müşteri ve kazanç elde edebilir. Etkili hikâye anlatıcılığı yalnızca iş dünyasında değil aile hayatında ve sosyal yaşamda da kişiye büyük artılar kazandıran bir yetenek. Anne ve babalar, çocukları ile olan ilişkilerinde hikâye anlatımını kullanarak daha sağlıklı bir iletişim kurabilir. Öyle ki pek çok mevcut ebeveyn ve çocuk sorunu da bunun yardımıyla çözülebilir.



Etkili Bir Hikâye Anlatıcısı Olmak İsteyenlere Tavsiyeler

1. Hikâye Anlatımınızı Kişiselleştirin
Etkili bir hikâye anlatıcısı olabilmek için anlattığınız hikâyeyi kişiselleştirmeniz ve böylece daha özgün hale getirebilmeniz son derece önemli. Hikâye anlatımı sırasında kendi hayatından örnekler veren, hayatının bir bölümünü adeta ifşa eden ve böylece kendini dinleyiciler karşısında daha savunmasız kılan kimseler; hiç kişiselleştirme yapmayan kimselere göre daha fazla başarı elde eder. Hikâyeyi kişiselleştirmek ve kendi hayatından örnekler sunmak dinleyici ile anlatıcı arasında bir bağ kurulması noktasında büyük önem taşır. Çünkü insanlar, başka insanların kişisel hikâyelerini dinlemekten keyif alır ve ders alma noktasında da bunu daha etkili bulurlar.

Hikâye anlatırken kişiselleştirme yapmak ve yaşamından örnekler sunmak, hikâyeyi daha samimi ve keyifli de kılar. Hikâye anlatımında kendini katmadan örnekler sunmak hikâyenin daha yüzeysel kalmasına sebep olabilir.

2. Hikâyenizi İyice Kavrayın ve Mutlaka Yazıya Dökün
Bir hikâyeyi etkili bir şekilde anlatabilmek için anlatacağınız hikâyeyi iyice kavramanız ve ona çok iyi hâkim olmanız gerekir. Ardından bu hikâyeyi sözlü ya da yazılı şekilde aktarabilirsiniz. Anlatmayı planladığınız şeyi yazmak harika bir hikâye anlatma stratejisi olarak bilinir. Hikâyeyi yazıya döktüğünüzde hem elinizde bir taslak bulunur hem de vurgulamak istediğiniz noktaları fark edersiniz ve bu kısımları işaretleyerek sözlü anlatım sırasında nerede vurgular yapacağınızı bilirsiniz. Dolayısıyla sözlü anlatılacak hikâyenin öncesinde yazıya dökülmesi, anlatım gücünüzü arttırır. Özellikle hikâye anlatıcılığı konusunda yeniyseniz yazmak size büyük artılar kazandıracaktır. Bu alanda ustalaştıkça not alma alışkanlığınız çok daha pratik hale gelir.

3. Hedef Kitlenizi Tanıyın
Dinleyici, izleyici, okuyucu gibi bir kitleye sunulan her şeyde karşınızdaki kitleyi tanımanız son derece önemli. Hedef kitlenizi tanımanız hikâye seçiminden üsluba, vurgu yerlerinden konuya kadar her detayı en doğru şekilde seçebilmenize yardımcı olur. Etkili hikâye anlatıcıları, dinleyişinin hangi konuya ilgi gösterdiğini, hangi konuda olumlu/olumsuz bir reaksiyon gösterdiğini çok iyi bilir. Mesela Steve Jobs, yeni iPod ya da iPhone'un hikayesini anlatmak için sahneye çıktığı zaman karşısında teknoloji meraklıları ve Apple hayranlarından oluşan bir seyirci olduğunun farkındaydı.

Hikâye anlatımının tüm aşamalarında hedef kitlenizin farkında olmanız daha iyi bir hikâye anlatıcısı olabilmenizi sağlar.



4. Kitlenizi Hikâyeye Dahil Edin
Hikâyeyi özgün ve dikkat çekici kılmanın en önemli yöntemlerinden biri de kitleyi hikâyeye dahil etmek. Bunu yapabilmek için kitlenizi zaman zaman anlattığınız hikâyedeki kahramanlardan biri haline getirebilirsiniz. Bunu doğru bir şekilde uyguladığınızda size büyük getirileri olacaktır.

5. Kitlenizin Duygusal Yanlarına Dokunun
Anlatılan her hikâye dinleyicide birtakım duygular uyandırır. Sizi dinleyen kişilerde hüzün, mutluluk, heyecan, sevinç, şaşkınlık, umut gibi çeşitli hisler uyandırabilmeniz onlarla duygusal bağ kurabilmenizi sağlar. Ayrıca hem sizi daha iyi bir şekilde dinlerler hem de duygular aracılığıyla zihinse yer edinme şansınızı arttırmış olursunuz.

6. Nerede Vurgu Yapacağınızı Önceden Belirleyin
Etkili bir hikâye anlatıcısı olabilmek için iyi bir hazırlık yapmak gerekir. Vurgu noktalarının önceden belirlenmesi de bu hazırlığın bir parçası. Eğer kurgusal olmayan bir hikâye sunuyorsanız, vurgu yapacağınız ve üstüne basarak konuşacağınız yerleri mutlaka önceden belirleyin. Bunu yapmanız dinleyicilerin dikkatini kendinize yöneltmenizi sağlar.

Etkili bir hikâye anlatıcısı, anlatacağı hikâyede en dikkat çekici iki nokta belirler.

7. Şaşırtacak Sürpriz Çıkışlar Yapın
Heyecansız ve dümdüz bir anlatımı dinlemeyi kimse sevmez. Sizi dinleyen kişiler anlattığınız bir hikâyenin nasıl başlayıp nasıl devam edeceğine dair varsayımlarda bulunur. Siz anlatmaya başladığınızda hikâye, dinleyicinin beklediği gibiyse büyük ihtimalle sıkılır ve alanı terk eder. Bunu önleyebilmek için hikâyede değişiklikler yapmak, sürprizler hazırlamak önemlidir. Bunun için hikâyeyi tahmin edilen halinden çıkarmayı, dikkat çeken farklılıklar eklemeyi deneyebilirsiniz.



8. İnovatif Olun
İnovatif olmak hikâye anlatımında önemli maddelerden biri. En deneyimli hikâye anlatıcıları bile zaman zaman yeni hikâyeler bulma noktasında zorlanabilir. Sürekli aynı hikâye kaynaklarına yönelmek bir süre sonra sizleri de zorlayabilir. Hikâye anlatımınızı daha yüksek bir seviyeye çıkarmak için bazı riskler almalısınız. Bunun için farklı türde hikâyeler oluşturmayı deneyebilir, yepyeni bir hikâye anlatabilir, anlatımınızda farklı ses tonlarına yer verebilirsiniz. Çok yönlülük ve farkındalık oluşturmak her zaman ilgi ve dikkat çeker. Başarılı ve etkili bir hikâye anlatıcısı olabilmek için inovatif davranışlar sergilemek ve inovatif bir bakış açısına sahip olmak oldukça önemli.

9. Kendinizi Sürekli Olarak Geliştirin
Etkili bir hikâye anlatıcısı olabilmek için kendinizi sürekli olarak geliştirmeniz, yeniliklerden haberdar olmanız önemli. Bunun için hikâye anlatıcılığı eğitim ve seminerlerini de takip edebilirsiniz. Eğer bu alanda kendinizi geliştirmek istiyorsanız temel seviyedeki hikâye anlatıcılığı eğitimleri alabilirsiniz. Bu eğitim; mevcut iş hayatınızdan arkadaş çevrenize, aile yaşantınızdan toplumsal iletişime kadar her alanda köklü değişiklikler yapabilmenizin kapılarını aralamaya yardımcı olur.

Hikâye Anlatıcılığı Eğitimlerini Kimler Almalı?

Sizlere çok yönlü fayda sağlayacak olan hikâye anlatıcılığı ile hem iş hayatında hem de sosyal hayatta başarı elde edebilirsiniz. Hikâye anlatıcılığı becerinizi geliştirmek kendinize olan güveninizin artmasına, topluluk önünde kendinizi rahat hissedebilmenize, kendinizi daha iyi ifade edebilmenize ve yaratıcılığınızı arttırabilmenize yardımcı olur. Bu alanda kendinizi geliştirmek için konu ile ilgili yazılmış kitapları okuyabilir, hikâye anlatıcılığı eğitimlerine katılabilir ya da videolar seyredebilirsiniz. Öğrendikçe ve deneyimledikçe yaşamınızdaki farklılıklara inanmayacaksınız.