Günümüzde iş dünyasında işletmelerin başarıya ulaşmasındaki en önemli etken finansal durumlarını iyi değerlendirmelerinden geçer. Şirketlerin başarıya ulaşırken yalnızca satış yaparak gelirlerini artırması yeterli bir durum değildir. Bu noktada, satış ve gelirleri arttırmaya çalışırken finansal kaynakların doğru bir şekilde kullanılması oldukça önemlidir. Nakit akışlarının dengelenmesi, geleceğe yönelik stratejilerin oluşturulması finansal durumun doğru bir şekilde yönetilebilmesi için önemlidir. İşte tam olarak bu nokta da finansal durum analizi devreye girer. Peki nedir bu finansal durum analizi? İşletmelerin mali tablolar üzerinde mevcut durumlarını değerlendirmelerine imkan tanıyan bir analiz olarak tanımlayabiliriz. İşletmenin güçlü ve zayıf yönlerini finansal durum analizi ile görebilir, aynı zamanda gelecekteki riskler de bu değerlendirme yöntemiyle öngörülebilir. Yatırımcıların ve yöneticilerin sıklıkla başvurdukları bir araç olan finansal durum analizi oldukça fayda sağlayan bir yöntem olarak yer alır. Bu yazımızda da sizin için finansal durum analizi nasıl yapılır, neden önemlidir ve tam olarak nedir? sorularına değindik. Detaylara birlikte bakalım.



Finansal Analiz Nedir?
Konunun detaylarına inmeden önce finansal analiz nedir, sorusunu yanıtlayarak başlayalım. Finansal analiz, bir işletmenin finansal durumunu, performansını ve büyüme potansiyelini değerlendirmek için kullanılan bir bütünü ifade eder. İşletmenin mali tablolarındaki verilerden yararlanarak mali durum üzerinde değerlendirme yapılır. Yapılan bu analiz yöntemiyle bilanço, gelir tablosu, nakit akış tablosu ve özkaynak değişim tablosu gibi mali tablolar kullanılır. Tüm bunların incelenmesi ile gerçekleştirilen finansal analiz, işletmenin mali gücünü ortaya koyarken zayıflıklarını da belirleyerek yatırımcılar başta olmak üzere diğer paydaşlar için de önemli bilgiler sunar. Finansal analiz ile likidite gücünü, kârlılığını, borç ödeme kapasitesindeki sürdürülebilirlik ortaya konulur. Finansal analiz yalnızca rakamların doğru bir şekilde okuyup yorumlanmasıyla ilgili değil aynı zamanda ortaya çıkan veriler arasında bağlantılar kurarak işletmenin geçmiş performanslarını görmek, mevcut durumu anlamak ve geleceğe yönelik öngörülerde bulunmayı da içerinde barındırır. Bir işletme için kârlılık oranını incelerken yatırımcı için cazip bir fırsat olup olmadığını da değerlendirmek gerekir. Borçluluk oranları bu noktada kontrol edilerek kredi risklerinin ne seviyede kalması gerektiğinin sonucuna varılır. İşletmenin kısa vadeli yükümlülüklerini karşılayabilecek likidite oranlarının olup olmadığı incelenir. Verimlilik göstergeleri ve kaynakların etkin kullanılıp kullanılmadığı da finansal analiz yöntemiyle gözler önüne çıkar. Dolayısıyla finansal analiz işletmenin genel finansal sağlığı hakkında kapsamlı bir bilgi veren önemli bir analiz olarak bilinir.

Finansal Analiz Neden Yapılır?
İşletmelerde yapılan finansal analiz hem işletme sahipleri hem de yatırımcılar için önem arz eder. Finansal analizin yapılma nedenleriyse şu şekilde sıralanabilir:

• İşletme yönetimi için finansal analizin yapılması oldukça önemlidir. Böylece yöneticiler, işletmelerinin finansal gücünü bilerek uygun yatırım koşullarını değerlendirir. Üretim, bütçeleme ve borçlanma kararları da sağlıklı bir şekilde alınır. Kaynakların etkin bir şekilde kullanılıp kullanılmaması açısından da önemlidir.
• Finansal analizin yapılması yatırımcılar için de kritik bir öneme sahiptir. Böylece işletmeye bünyesine dahil olacak potansiyel yatırımcılar, işletmenin finansal durumunu inceleyerek yatırım kararlarını verirler. Kârlılık ve büyüme potansiyeli olan işletmeler için finansal analiz durumu daha fazla yatırımcı çeker.
• Finansal analizin yapılması işletmelerin kredi çekebilmesini de kolaylaştırır. Dolayısıyla banka ve finans kuruluşları için de bir işletmenin finansal analiz durumu önemlidir. Kredi vermeden önce borçlunun ödeme gücünün analiz edilmesi güvenilir bir karar aracı olarak karşımıza çıkar.
• İşletmelerde yapılan finansal analizler sayesinde geleceği planlamak kolaylaşır. Dolayısıyla ileriye dönük karar almak için işletmenin mevcut durumunu yanında risklerinin de öngörülmesi gerekir. Bunun yapılmasına imkan tanıyan finansal analiz, stratejik planlama konusunda sürdürülebilir bir büyümenin anahtarını oluşturmaktadır.
• İşletmenin genel performansının değerlendirilmesi açısından da önemli olan finansal analiz, geçmiş yıllara göre kârlılık veya borçluluk oranlarını gösterir. Böylece likidite seviyelerinin nasıl değiştiğini görmek işletmenin performansını ölçmek açısından yapılması gereken nedenler arasında yer alır. 

Finansal Analiz Nasıl Yapılır?
Şimdi de geldik finansal analiz nasıl yapılır, sorusunun yanıtına. İşletmelerin genel durumunu değerlendirmek için yapılan finansal analiz, işletmenin mali performansını ölçmek ve değerlendirmek için kullanılan bir yöntemdir. Haydi gelin finansal analizin nasıl yapıldığını birlikte inceleyelim.

• İşletmelerin mali verilerini yorumlayabilmek için birden fazla yöntem vardır. Analiz süreci mali tabloların incelenmesi ile başlar. Bunların başında bilanço, gelir tablosu ve nakit akışı tablosu gibi finansal tabloların incelenmesi gelir. Bu tablolar işletmelerin hem kısa hem de uzun vadeli finansal yapısı hakkında temel bilgileri içerir. 
• Mali tabloların incelenmesi ile birlikte karşılaştırmalı analiz yapılarak işletmenin finansal durumu doğru bir şekilde yorumlanmaya çalışılır. Burada tek bir döneme ait rakamları görmek yeterli değildir. Dolayısıyla önceki yılların mali tabloları da incelenerek geçmiş yıldan bu yıla kadar olan gelişim süreci karşılaştırılır ve ortaya çıkan sonuç incelenerek not alınır. 
• Ardından bir oran analizi yapılır. İşletmenin likidite oranları, kârlılık oranları, borçluluk oranları ve faaliyet oranları gibi daha pek çok finansal oranlar hesaplanır. Bu oranlar işletmenin hangi alanlarda daha güçlü ve zayıf olduğunu ortaya koyarak gelecek stratejilerin daha doğru ve temkinli bir şekilde belirlenmesini sağlar.
• Oran analizi de yapıldıktan sonra sıra geldi sektör ve rakip analizine. İşletmenin finansal göstergeleri, sektördeki ortalamalarla karşılaştırılır. Böylece işletmenin sektördeki konumu belirlenir. Rakiplerle kıyaslama yapılmadan elde edilen sonuçlar eksik kalır. Doğru bir analizin gerçekleşebilmesi için rakip analizin doğru bir şekilde gerçekleştirilmesi gerekir. 
• İşletmenin sektördeki konumu değerlendirildikten sonra şirket içi faaliyetlerin gözden geçirilmesi gerekir. Bunun için işletmenin nakit akışının değerlendirilmesi gerekir. Şirketin her zaman kâr sağlaması sağlıklı bir finansal yapının olduğu anlamına gelmez. İşletmenin sağlıklı bir yapıya sahip olduğunu söyleyebilmek için nakit akışlarının dengeli olması gerekir. Bunun için nakit akışları incelenir, borçların zamanında ödenip ödenmediği analiz edilir. Sonuca göre de işletmenin sağlıklı bir finansal yapısının olup olmadığını değerlendirebiliriz.
• Tüm bunlar incelendikten sonra son olarak yorumlama ve raporlama aşaması gelir. Elde edilen bulgular yöneticilere sunulur. Bu raporlar yatırımcılar ve potansiyel yatırımcılarla da paylaşılır. Kolay anlaşılır raporlar sayesinde yorumlanabilir. Bu raporlar gelecekte alınacak kararların temelini oluşturmaktadır.

Finansal analiz, işletmenin uzun vadeli planları için önemli bir faktördür. Yapılan bu analize göre şirket planları yapılabilir.

Finansal Analizin Aşamaları
Finansal analiz yapılırken sistematik bir şekilde yürütülür. Bu sistem şu şekilde özetlenebilir:

• Finansal analizin ilk aşaması veri toplanmasıdır. Mali tabloların ve ilgili finansal verilerin toplanmasını kapsayan bu süreç verilerin değerlendirilmesindeki önemli aşamalardan biridir. Bu verilerin doğru ve güncel olmasına dikkat edilmesi gerekir.
• Toplanan verilerin uygun şekilde analiz edilmesi için tablolaştırılması ve analize hazır hale getirilmesi gerekir. Gerçekleştirilen bu düzenleme işlemi sırasında gereksiz ya da tekrarlayan bilgiler ayıklanarak tablo en güncel ve yalın halini alır.
• Bir sonraki aşama ise analiz yönteminin belirlenmesidir. Bu aşamada yatay, dikey ve oran analizi gibi analiz yöntemlerinden biri tercih edilebilir. Dilerseniz birden fazla değerlendirme yöntemi de tercih edilerek şirketin finansal durumu farklı bakış açılarına göre değerlendirilebilir.
• Finansal analiz aşamasında analiz yöntemini belirledikten sonra hesaplama ve inceleme aşamasına geçmeniz gerekir. Seçilen yöntemin formülüne göre oranlar, yüzdeler ve karşılaştırmalar yapılarak bir sonuç ortaya çıkarılır.
• Çıkan sonuçlar değerlendirilerek işletmenin güçlü ve zayıf yönleri ortaya konularak yorumlanır.
• Son olarak ise tüm analiz sonuçları rapor haline getirilerek bir üst yönetime sunulur. Raporun net, şeffaf ve stratejik öneriler içermesi işletmenin gelecek planlarının belirlenmesinde önemli bir göstergedir. 

Finansal Analiz Türleri
Finansal analiz yapılırken oran analizi, dikey ve yatay analiz, trend analizi ve karşılaştırmalı analiz gibi teknikler bu sürecin başında yer alır. Her bir yöntem işletmenin finansal durumuyla ilgili farklı bir bakış açısı kazandırır. Bunlar şu şekilde gösterilebilir:

1. Oran Analizi
İşletmelerin finansal analizini yaparken kullanılan yöntemlerden biri olan oran analizi, genel olarak likidite, faaliyet, kârlılık ve faaliyet oranları hesaplanarak ortaya konulur. Böylece işletmenin mali yapısını anlayarak finansal güç değerlendirilir.

2. Dikey Analiz
İşletmelerin finansal analiz durumlarını anlamak için dikey analiz yöntemine de başvurulur. Dikey analiz yöntemi, mali tablolarda her bir kalemin toplam yüzdesi hesaplanır. Yani, gelir tablosunda satışların maliyetler içindeki oranı incelenir. Bu analiz ile işletmelerin mali açıdan dengeli mi yoksa dengesiz bir sistemin olduğunu görmeye yardımcı olur.

3. Yatay (Trend) Analiz
Yatay analiz en çok uygulanan finansal analiz yöntemlerinden biri olarak yer alır. Bu analiz yöntemine göre işletmenin mali tabloları yıllara göre karşılaştırılır. Böylece gelir, gider veya borç kalemlerindeki artış ve azalış trendi ortaya çıkarak işletmenin genel durumu hakkında bir sonuç ortaya çıkar.

4. Karşılaştırmalı Analiz
Karşılaştırmalı analiz de işletmenin finansal analizinde yardımcı analiz yöntemleri arasında yer alır. Bu analiz yöntemine göre sektör ortalaması ve rakip firmalarla karşılaştırılır. Böylece işletmenin sektördeki konumu belirlenir ve genel bir değerlendirme ortaya çıkar. 

5. Eğilim Yüzdesi Analizi
Finansal analiz yapılırken kullanılan yöntemlerden biri de eğilim yüzdesi analizidir. Bu analiz yöntemine göre belirli bir yıl baz alınarak, gelecekteki yılların rakamları yüzde cinsinden hesaplanır. Bu yöntem sayesinde, uzun vadeli eğilimleri görebilmek mümkündür. Gelecek stratejisinin belirlenmesi açısından faydalı bir analiz yöntemi olarak bilinir.

Finansal Tablo Nedir?
Finansal analizin temelini oluşturan finansal tablo, işletmenin finansal sağlığını değerlendirmek için önemlidir. Peki finansal tablo nedir? Finansal tablo, işletmelerin mali durumlarını ve performanslarını gösteren raporlar olarak bilinir. Finansal tablolar sayesinde işletmeler mali verileri daha anlaşılır bir şekilde inceler. Aynı zamanda karşılaştırılabilir bir formatta sunulan bu tablolar önceki yıllar veya rakipler ile karşılaştırma yapmayı da kolaylaştırır. İşletmenin mali durumunu analiz etmek için temel bir araç sağlayan finansal tablolar, işletmenin mali durumunu analiz etmek için gereklidir. Bu analizin yapılabilmesi için çıkarılan üç farklı finansal tablo vardır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

• Bilanço Tablosu: Bilanço tablosu işletmenin varlık durumunu ortaya koyan tablodur. Varlıkları, borçları ve temel kaynaklarını gösterir. İşletmenin mali durumu hakkında hızlı bir şekilde değerlendirmek için kaynak sunar.
• Gelir Tablosu: İşletmenin belirli dönemlerde elde ettiği kâr- zarar ilişkisini ortaya koyan tablodur. Genel mali performansın analizi için kullanılır.
• Nakit Akış Tablosu: İşletmenin belirli bir dönemde elde ettiği nakit akışını net bir şekilde gösteren finansal tablodur. Bu tablo sayesinde işletmenin nakit giriş ve çıkışları net bir şekilde görülür. Genel işletme likiditesini değerlendirmek için de kullanılır.